TC Publicaties

Portable Platenspelers van Philips

Medio jaren '60 komen de Philips transistor platenspelers in de handel. Philips noemde spelers met een ingebouwde versterker en luidspreker in die tijd "Electrofoon". De transistor electrofoons spelen zowel op het lichtnet als op batterijen. Thuis, op vakantie en bij een picknic zijn hiermee prima plaatjes te draaien. Deze apparaten zijn in vele vormen en designs tot ver in de jaren '70 uitgegeven.

Bekend voorbeeld is de "UFO", een Philips "Space Age" design grammofoon uit 1971 met typenummer GF303. Vaak klopt bij deze apparaten het toerental niet, de draaitafel draait meestal te snel.

Leg voor de aardigheid eens een stroboscoopschijf er op en je ziet de streepjes flink vooruit draaien. Hier is best wat aan te doen, maak de onderplaat los en kijk bij het motortje. Het is een gelijkstroom motortje, de bedrading gaat naar een printplaatje, de zogenaamde stuurprint.

Bij de Philips 22GF110 zit de instelpotmeter links boven, naast het blauwe onderdeel

Hierop zit een instelpotmeter, deze regelt de snelheid van de motor. Leg nu de stroboscoopschijf op de draaitafel en zet de pickup aan. Met een schroevendraaiertje draait men voorzichtig aan de potmeter tot de streepjes bijna stilstaan. Als de naald erop gaat moeten de streepjes precies stilstaan. Is dit het geval, leg dan een singletje op en speel het af. Men zal merken dat het aangenaam klinkt en niet meer als of de laatste trein nog moet worden gehaald.

Qua snelheden is het een volwassen platenspeler net als de grotere broer die op de hifi installatie in de huiskamer stond. De stuurprint zorgt voor een constante snelheid van de grammofoon zelfs als de batterijen minder worden. Vaak gaat dan wel het geluid achteruit.

Deze transistor platenspelers van Philips willen ook nog wel eens spontaan de geest geven. Het betreft dan het plateau dat niet meer wil draaien of de versterker die het niet meer (goed) doet of beide.

In de betreffende grammofoons werden tot ver in de zeventiger jaren germanium transistors toegepast. Deze transistors blijken een beperkte levensduur te hebben, d.w.z. ze stoppen er gewoonweg op een gegeven moment mee. Dit verschijnsel heb ik al verschillende malen meegemaakt en als je de transistor doormeet lijkt hij goed, maar toch is er iets mis mee. Er gaat ook verder niets kapot, alleen werkt het toestel niet meer.

Allereerst de motor, zie het schema hieronder.

Het gaat om het omkaderde deel van het schema, waar de motor aan zit. U ziet dat zowel de combinatie BC158A en AC188 alsmede de combinatie BF194 en AC187 gebruikt kunnen worden. Het gaat in dit geval om de AC188 resp. de AC187. Deze transistor is vaak defect. Voordat u de transistor er uit haalt goed kijken hoe de aansluitdraden zitten. Let hierbij op de aansluiting met een rode of blauwe stip. Meestal zit de transistor vastgeschroefd, deze zit dan in een metalen blokje.

Koop een nieuwe transistor van hetzelfde type, de zogenaamde K-uitvoering, dat is het type dat in een metalen blokje zit. Soms kunt u de transistor uit het blokje nemen en de nieuwe er weer in schuiven. Neem de oude voor de zekerheid mee naar de winkel. In oude platenspelers kan de transistor ook geklemd zitten in een beugeltje, daar moet de nieuwe ook in geklemd worden. Dit is vanwege de koeling. Soms komt u als transistor een AC128 of een AC127 tegen; de AC128 mag u ook door een AC188 en de AC127 door een AC187 vervangen.

Nadat de nieuwe transistor is gemonteerd werkt het toestel meestal weer, regel nu het toerental af zoals hierboven beschreven.

Philips 22GF210

Dan het geluid, zie weer het schema. 

Het gaat nu om de transistors AC188 en AC187 in het linkerdeel van het schema. Vervang deze op dezelfde manier als de transistor van de motorsturing. Meestal speelt het apparaat dan weer prima.

Doet de platenspeler helemaal niets, dan krijgt deze waarschijnlijk geen voeding. Controleer eerst de contacten, die door de arm bediend worden (op de foto linksboven te zien) en maak ze eventueel schoon. Probeer de platenspeler eens op batterijen i.p.v. het lichtnet. Werkt het toestel dan wel, dan is de netvoeding defect.

Controleer het netsnoer (echt waar, een breuk komt vaker voor dan je denkt!) op breuk. Is dit goed, dan is waarschijnlijk de thermische zekering op de trafo defect. Deze zit in de trafo geklemd en is op de foto links op de trafo nog net te zien. Meet deze door met een universeelmeter. Is deze zekering goed, controleer dan de gelijkrichtdiodes en vervang ze door bijv. 1N4002 o.i.d.

Werkt de speler ook niet op batterijen, controleer dan de spanning op de elco van 1000 uF, in het schema naast de snelheidsregelaar. Deze spanning moet c.a. 9 Volt zijn. Is er geen spanning, print en verbindingen controleren op breuk. Ook kan de elco doorgeslagen zijn (controleren met Ohmmeter). Is er wel spanning, controleer dan eerst de print op breuken of slechte lassen. De gebruikte printplaat is erg dun en slecht van kwaliteit. Het lijkt onwaarschijnlijk dat alle germaniumtransistors defect zijn, ik heb dat zelf nog nooit meegemaakt.

Succes met de reparatie en veel draaiplezier op uw Electrofoon!

René Daemen TC mech
Peter Boin TC elec