Mijn eerste Triotrack in koffer kocht ik in 1998. Een prachtige Bambino II uit 1963. Wat een mooi geluid kwam daar uit! Uiteraard buizen. Toen was min of meer het hek van de dam en wilde ik er meer van hebben. Op het ogenblik bezit ik er ca. 30. Allerlei modellen: op plinth, koffer (al dan niet met versterker ingebouwd), in meubeltjes en als los chassis. Ook enige wisselaars.

Al vrij snel kwam ik erachter dat ze uit Amsterdam kwamen en dat het iets met B&O te maken had.

Op 7 juli 2005 had ik een gesprek met Jan van der Molen (bijnaam "B&O evangelist") welke van 1960 tot 2003 productmanager is geweest bij Acoustical, en met Meindert Don (geb. 1956), zoon van de oprichter. Zij waren bereid herinneringen en gegevens aan mij te vertellen om zodoende duidelijkheid te scheppen omtrent de achtergrond van Acoustical, en Triotrack in het bijzonder.

Het gesprek verliep zeer prettig in het nieuwe kantoor van Meindert Don, gevestigd in een statig pand aan de Hilversumse Insulindelaan.

+ =

ACOUSTICAL HANDELMAATSCHAPPIJ N.V.
Opgericht door Adolf ("Dolf") Frerik Don (1907-1987).

Meindert: "Mijn vader richtte in 1952/53 de Acoustical Handelmaatschappij N.V. op, gevestigd aan Amstel nr. 252 in Amsterdam. Hij was volgens velen een man met humor, maar kon ook streng zijn. Opgeleid bij Radio Holland, heeft hij 6 jaar als radiotelegrafist op de wilde vaart gezeten. Veel in de "Oost".

Eenmaal terug aan de wal werkte hij een tijd bij Siemens in de verkoop van bioscoopapparatuur. Daarna kwam hij bij Ronette Piézo Electrische Industrie terecht in de Kempenaerstraat 51 in Amsterdam. Deze leverde hun beroemde elementen o.a. aan de SRT fabrieken (Skandinavisk Radio & Television) in Denemarken voor in hun platenspelers.

Hij begon dus in 1953, als eerste, SRT grammofoondekken te importeren, en bleef dat doen tot het einde in 1974. SRT is in dat jaar opgekocht door B&O. De naam Triotrack is overigens afgeleid van de in 1953 gangbare 3 snelheden. Toen later de 16 2/3 snelheid erbij kwam, bleef de naam gehandhaafd. Overigens alleen in Nederland heette het Triotrack. In Denemarken gewoon SRT. Saillant detail: de beide directeuren van SRT en B&O waren zéér goed met elkaar bevriend.

Men leverde ook in grote aantallen de spelers en versterkers voor de zgn. "discobars" in de platenwinkels. De bekende witte en zwarte steeltelefoons daarvoor waren van Beyer. Alle versterkers werden door Acoustical zelf gemaakt.

In 1963 werden de activiteiten van Jobo in Amsterdam overgenomen. Dit door Joop de Boer opgerichte merk maakte al enige jaren grammofoons. Ook had men daar de fraaie "All Balance Arm" ontwikkeld. Jan: "Zelfs als je de speler schuin zette, speelde hij nog gewoon door! Momenteel gebruiken ze bij de NOB nog steeds dezelfde arm in de lange uitvoering. Rond 1980 (weet niet meer exact wanneer) hadden ze nieuwe toonkoppen nodig. Die hebben we toen nog speciaal laten maken. Kostte nog veel moeite, maar het is wel gelukt!"

Rond 1960/61 ontwikkelde SRT de armliftjes. Acoustical plaatste ze ook in honderden oudere typen. Jan: "Er was echter een probleem bij deze armen. Die hadden een contra-gewicht voor de naalddruk. Dat liftmechaniek paste daarin niet goed. Dus moest het gewicht eruit worden gehaald."

Triotrack Companion uit 1960 met armliftje

De ontwikkeling/ontwerp afdeling bestond uit twee man: Liem en één assistent. Zij ontwierpen de versterkers en platenspelercombinatie's. De trafo's werden gemaakt door Voorn, in Loenen op de Veluwe. De koffers werden betrokken van de fa. Storm in Tilburg. Deze leverde ook de koffers aan Tempofoon

De productie hiervan vond aan een fysiek lopende band plaats in de eigen fabriek achter het B&O kantoor. Zie HVT mei 2008 voor een uitgebreid verhaal over de 3100.

Acoustical heeft in zijn bestaan vele merken gevoerd. Soms als sub-supplier. Als een merk niet in de distributie paste werd er weer afscheid van genomen. De merken die o.a. werden gevoerd zijn Scandyna, eind jaren 50 begin 60 Murphy Radio met in sommige meubels een Garrard platenspeler, Wigo, Janzen, Cambridge, JBL, Acos, Beyer, Sennheiser, Quad, Ronette, eind jaren 70 korte tijd Lesa, Samsung en Goldstar. Verder was men één van de grootste leveranciers van saffieren en diamanten voor pick-up elementen. Vanaf eind jaren 90 werden de luidsprekers van Qadral met groot succes op de Nederlandse markt verkocht.

In april 1963 verhuisde Acoustical naar de Koninginneweg 54 in Kortenhoef. Daar kwam ook een nieuwe showroom. De showroom aan de James Wattstraat 68 in Amsterdam, vlakbij het Amstel Station, bleef onder beheer van Koelewijn. De kantoren waren gevestigd op 60 en 62. In 1989 verhuisde het hele bedrijf naar Hilversum.

Op 1 januari 1973 werd als gevolg van de nieuwe wetgeving op het gebied van het vennootschapsrecht Don Beheer BV opgericht en B&O losgemaakt van Acoustical en als zelfstandige BV voortgezet in het oude pand. Don werd president-directeur van Acoustical, Henny Segaar werd benoemd als algemeen directeur van Acoustical Handel Maatschappij BV. B&O Nederland werd in 2003 opgeheven en voortgezet vanuit Denemarken. Nu regelt B&O de import zelfstandig.

Vanuit een eigen ontwikkelafdeling werden, naast de grammofoons, een complete elektronicalijn en luidsprekers ontwikkeld onder leiding van T. S. Liem met o.a. de FT-704 tuner en de SM-80 versterker. Idema zette de export van de Acoustical eigen productielijn in Europa op. In diverse landen werden vertegenwoordigingen aangesteld. De productielijn werd verder uitgebouwd, een compleet nieuwe hifi platenspeler met glazen draaitafel en een Grace toonarm stond op het punt van doorzetten toen Dolf Don besloot de eigen productieafdeling te stoppen. Meindert: “Zelf produceren werd volgens mijn vader allemaal veel te arbeidsintensief”.

In 1975 stopte men alle productieactiviteiten, en werd 
men enkel handelsmaatschappij.
Tot vorig jaar nog was men leverancier van Onkyo geluidsapparatuur. Dit is een Japans bedrijf dat zich uitsluitend op hifi apparatuur toelegt en in Nederland de laatste jaren vooral in Home Theater een zeer sterk merk is geworden.

Export van Triotrack’s en koffergrammofoons was er 
nauwelijks. De enige export was meestal naar Nederlanders die in het buitenland woonden. Het Centraal Missiecommissariaat kocht voor dat 
doel apparatuur bij Acoustical. Voor de export was een 
aparte medewerkster aangesteld: Coby Boersema. De export van de eigen Acoustical hifi producten werd vooral geconcentreerd op Europa. 
Vooral ook de scholen waren belangrijke afnemers en werden geleverd via het Rijks Inkoop Bureau.

Het huidige Acoustical heeft vrijwel niets meer gemeen met het bedrijf wat Dolf Don in 1953 heeft opgericht. Marten Idema nam ontslag in december 1975 om zelf in Ede een hifi zaak te beginnen. Anno 2016 is hij een 
veel gevraagd fotograaf.

Jan is inmiddels met pensioen. Met Triotrack heeft hij niets meer. Zijn passie is het bouwen van stoommachines, ketels en pompen. Meindert zit nu o.a. in de telecombusiness.

Max Ramali, voorzitter NGG

In 2015 kwam Marten Idema met veel belangrijke aanvullingen en correcties in het artikel. Onderstaand zijn verkort CV:

“Op 1 oktober 1965 kwam ik in dienst op de TD als radiomonteur. Ik was bij Rens en Rens opgeleid en werd gevraagd door Dolf Don. In 1967 schoof ik door naar de afdeling Verkoop en werd benoemd tot adjunct directeur van Acoustical op 1 januari 1973. Ik leidde niet alleen de verkoop Nederland, maar deed ook de export van de in eigen beheer door Liem ontwikkelde hifi lijn met o.a. de 3100 platenspeler”.

Zo ziet de James Wattstraat 68 in Amsterdam er tegenwoordig uit. Hier was de Acoustical showroom gevestigd